Het Europees Parlement heeft ingestemd met strengere regelgeving omtrent de export van plastic afval naar landen buiten de EU. Binnen tweeënhalf jaar moet de verzending van plastic naar de meerderheid van deze landen volledig stoppen. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk indien landen aantonen dat ze het afval op een duurzame wijze kunnen verwerken of recyclen.

Volgens Europarlementariër Bas Eickhout komt dit neer op een verbod. “We moeten onze eigen plastic afval opruimen.” Maar is dat wel haalbaar? Afvalverwerkers in Nederland twijfelen, omdat er naar verluidt niet genoeg vraag en capaciteit voor is.

Jaarlijks exporteert de Europese Unie miljoenen kilo’s plastic afval naar landen die geen deel uitmaken van de OESO. Een groot deel van deze export gaat via de Rotterdamse haven; in 2022 bedroeg dit ongeveer 170.000 ton. De voornaamste bestemmingen van deze schepen met plastic afval zijn Indonesië, Vietnam en Maleisië maar ook Turkije is een grote afzetmarkt voor afval.

Hoogwaardige kwaliteit

Meer dan 80 procent van het afval dat richting Azië wordt gestuurd, bestaat uit plastic folie. Dit zijn folies die door groothandels en andere bedrijven worden gebruikt, zoals de lange rollen plastic om producten op pallets te bundelen. Volgens de Raad voor Transport en Leefomgeving, die vorig jaar onderzoek deed naar de plasticexport, gaat het om “kunststof van hoogwaardige kwaliteit” dat “goed recyclebaar” is.

Toch hebben verschillende milieuorganisaties eerder alarm geslagen, omdat het plastic in die landen voor vervuiling zorgt. “We dumpen ons plastic in lagelonenlanden onder het mom dat het grondstoffen zijn en geen afval, maar die landen hebben helemaal niet de capaciteit om het te recyclen”, aldus de ngo Plastic Soup Foundation op hun website. Hierdoor belandt het plastic toch in de natuur of illegale stortplaatsen.

Ook volgens Maarten Bakker, een onderzoeker op het gebied van recycling aan de TU Delft, betreft het materiaal dat we exporteren naar landen buiten de EU “het soort afval waar we hier niet op zitten te wachten”. “Hoewel de folie wellicht van hoogwaardige kwaliteit is, is een belangrijkere vraag: wat zijn de kosten om het schoon te maken?” Het kan vervuild zijn met vuil, maar ook bijvoorbeeld met stickers en labels. “Al dat materiaal moet er handmatig uit worden verwijderd.”

Met de invoering van de wet zal dit plastic naar verwachting niet langer verwerkt mogen worden in veel lagelonenlanden. De prognose is dat er meer afval naar Turkije zal gaan, aangezien dat land geen lid is van de OESO en nu al aanzienlijke hoeveelheden afval uit Europa importeert.

De bedoeling van de wet is echter ook dat Europa “haar afvalproblemen niet langer exporteert naar derde landen” en het afval zelf gaat verwerken. De Vereniging Afvalbedrijven voorziet echter problemen. “We hebben momenteel al onvoldoende recyclingcapaciteit in Europa om al ons plastic te recyclen,” aldus woordvoerder Jeroen Stein.

De verbrandingsoven in

Stein vraagt zich ook af of er voldoende vraag is naar gerecycled plastic. Hij wijst erop dat recyclingbedrijven in Nederland het moeilijk hebben. Het recente faillissement van Umincorp en druk op andere bedrijven, die te maken hebben met grote voorraden, worden vooral toegeschreven aan de lage prijzen van nieuw plastic uit Azië en de VS, zogenaamde virgin plastics. “Nederlandse bedrijven moeten concurreren met goedkoop nieuw plastic en met goedkope buitenlandse recyclers die andere normen hanteren.” Een gelijk speelveld en een verplicht percentage hergebruikt materiaal in nieuwe plastic producten zouden hier volgens Stein een oplossing voor kunnen bieden.

Ook Harold de Graaf van de Nederlandse Rubber en Kunststofindustrie is sceptisch. “Als export naar niet-OESO-landen niet meer is toegestaan, betekent dat meer afval dat momenteel niet kan worden gerecycled. Dit afval zal belanden in Europese verbrandingsovens en op Europese stortplaatsen.”

Plasticverslaving

Dit is ook de verwachting van onderzoeker Bakker. “Gezien de verwerkingskosten en de lage prijzen die momenteel worden betaald voor gerecyclede plastics, denk ik dat het eerder rechtstreeks naar de verbrandingsoven gaat.”

Volgens Europarlementariër Eickhout moeten we, om de berg plastic afval aan te pakken en de Europese doelstellingen te halen, minder plastic gaan gebruiken. De EU en Nederland hebben zich tot doel gesteld om in 2050 circulair te zijn, wat betekent zo min mogelijk afval en zo veel mogelijk hergebruik. “We moeten onze verslaving aan plastic onder ogen zien.”

Wilt u meer informatie of hulp bij uw duurzaamheidsvraagstuk? Neem dan contact met ons op! Samen kunnen we streven naar innovatieve en duurzame oplossingen om de circulaire economie te bevorderen!